Cultuur en kunst in 22 forten

Tijdens de Fortengordel tonen de Antwerpse forten hun roemrijke verleden, maar tegelijk laten ze ook hun hedendaagse invulling bewonderen. Die is voor elk fort anders, wat een fortentocht verrassend gevarieerd maakt.

De provincie Antwerpen organiseert komende zondag al voor de achtste maal de Fortengordel. Onder het motto 'Herover de Forten' openen 22 forten hun poorten voor geïnteresseerde wandelaars of fietsers.

De voorbije edities kon de Fortengordel minstens 6.000 enthousiaste fietsers lokken. “Vorig jaar, tijdens de eerste gratis editie, daagden er 7.000 sportievelingen op”, zegt provinciaal gedeputeerde Luk Lemmens (N-VA). “Toen lanceerden we ook de Brialmontroute, die alle forten uit de zogenaamde Brialmontgordel met mekaar verbindt.”

Meestal niet toegankelijk

Voor deze editie stellen maar liefst 22 forten hun deuren open voor het publiek, een absoluut record. Naast de 19 forten van 2015 nemen dit jaar ook de forten van Walem, Koningshooikt en 's-Gravenwezel deel. “Drie interessante forten die normaal niet gemakkelijk toegankelijk zijn en die elk op hun manier een mooi voorbeeld zijn van de hedendaagse invulling van de Antwerpse forten”, zegt Luk Lemmens. “Zo maken in 's-Gravenwezel diverse verenigingen gebruik van fortlokalen, verzorgt Natuurpunt geleide bezoeken in Walem en is het fort van Koningshooikt grotendeels omgevormd tot paintballzone.”

Honderd jaar na de Eerste Wereldoorlog vindt de provincie het haar taak om het verhaal van de Groote Oorlog en het belang van de vredesboodschap over te brengen aan de jongere generaties. “Zelf hoorde ik de oorlogsverhalen nog rechtstreeks van mijn grootouders”, zegt Lemmens. “Maar voor de jongere generaties lijkt de Groote Oorlog soms heel ver af. Toch is het belangrijk om die herinnering levend te houden.”

De forten illustreren vandaag de dag de transitie van een militair verhaal naar een meer hedendaagse invulling. “Vandaag doen de forten vooral dienst als natuurgebied, museum, jeugdhuis of cultureel centrum”, zegt Lemmens. “Al die functies komen op 15 mei aan bod.”

Sporten en genieten

Voor de sportievelingen werden er zes fietslussen uitgetekend langs de forten. Maar ook fijnproevers, muziekliefhebbers, amateur-historici en jonge gezinnen komen zondag aan hun trekken in de voormalige Antwerpse vestingsgordel. Zo krijgen bezoekers in de forten van Kessel, Edegem, Breendonk en Mortsel lokale streekproducten voorgeschoteld en worden speciale fortbieren geserveerd in Duffel, Liezele en Wommelgem. Voor muziek kunt u terecht in de forten van Stabroek, 's-Gravenwezel en Liefkenshoek en in liefst vijftien van de 22 forten zullen gidsen historische rondleidingen voorzien. In het Mortselse fort 4 vindt bovendien een overzichtstentoonstelling plaats over alle Antwerpse forten. Jonge kinderen kunnen in het Borsbeekse fort 3 aan de slag in een knutselatelier en in Edegem, Koningshooikt, Liefkenshoek en Duffel worden springkastelen opgesteld voor de jongste fortbezoekers. In Hoboken is er een uitdagend touwenparcours voorzien, in Kessel en Oelegem worden er avontuurlijke tochten en activiteiten georganiseerd en in Edegem en Liefkenshoek zullen er intrigerende vertellingen doorgaan.

Kunstplatform

In het Edegemse fort 5 werd maandag het nieuwe kunstproject Fort Art voorgesteld. Edegems schepen van Cultuur Guy Van Sande (N-VA) gaf aan bijzonder gecharmeerd te zijn door de medewerking van kunstenaar Jan de Cock en de studenten van Sint Lucas. “Cultuur en kunst vormen het geweten van onze samenleving”, zegt hij. “Dat willen we hier ondersteunen en een forum aanbieden.”

Samen met Orfeo Producties kwamen het Edegemse gemeentebestuur tot het concept KUNSTWERK, waarbij een leegstaande locatie in het binnenfort wordt omgevormd tot kunstruimte. “De huidige expo is een weerspiegeling van hoe we deze ruimte op termijn zien evolueren”, zegt Van Sande. “Een platform waar grenzen worden opgezocht en waar samenwerking tussen kunstenaars essentieel is.”

De huidige expo is een begin, maar het ultieme doel is een Zomeracademie waar kunstenaars een week lang intens kunnen samenwerken, onder leiding van verschillende docenten. “De deelnemers zullen een week lang in het fort verblijven en tentoonstellingen, performances en concerten organiseren.”